فیزیوتراپی پس از آسیب مغزی
آسیب مغزی اکتسابی یا آسیب سر اصطلاحات گسترده ای هستند که مجموعه ای از صدمات را توصیف می کنند که در پوست سر، جمجمه، مغز و بافت زیرین و عروق خونی سر رخ می دهد. آسیب مغزی اکتسابی شامل آسیب مغزی ناشی از اختلالات نورودژنراتیو مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS) یا بیماری پارکینسون نمی شود. صدمات مغزی اکتسابی به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند. آسیب مغزی ناشی از یک منبع خارجی و آسیب مغزی غیر تروماتیک ناشی از یک منبع داخلی یا خارجی.
آسیب مغزی تروماتیک ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. با این حال، برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند. کودکان زیر 4 سال در معرض خطر آسیب ناشی از زمین خوردن و کودک آزاری قرار دارند. نوجوانان 15 تا 19 ساله به دلیل آسیب های ورزشی و تصادفات رانندگی در معرض خطر بیشتری هستند. افراد بالای 75 سال در معرض خطر سقوط هستند.
علل آسیب مغزی
- آسیب مغزی ضربه ای آسیب مغزی غیر تروماتیک
- سقوط از بلندی
- بیماری های عفونی به عنوان مثال مننژیت، آنسفالیت
- تصادفات وسایل نقلیه موتوری
- آسیب سر در حین ورزش
- آسیب مغزی در حین جراحی
- قرار گرفتن در معرض مواد سمی
- زخم های گلوله
- آسیب محل کار
- اختلالات متابولیک
- مسمومیت نوروتوکسیک به عنوان مثال مسمومیت با مونوکسید کربن، قرار گرفتن در معرض سرب
- خشونت فیزیکی
- کمبود اکسیژن به عنوان مثال غرق شدن، خفگی و …
فیزیوتراپی بخشی جدایی ناپذیر از تیم توانبخشی عصبی است و فیزیوتراپی عصبی بخشی جدایی ناپذیر از توانبخشی عصبی است. برنامه فیزیوتراپی پس از آسیب مغزی ممکن است به نظرات طیف وسیعی از پزشکان، از جمله فیزیوتراپیست، کاردرمانگر و متخصص ارتوپدی نیاز داشته باشد.
فیزیوتراپیست باید رویکرد توانبخشی عصبی و فیزیوتراپی آسیب مغزی پس از سانحه باید اصول انعطاف پذیری عصبی، یادگیری حرکتی، و اصول کنترل حرکتی و همچنین رویکرد بیمار محور را با تعیین اهداف فرد و انتخاب روش های درمانی رعایت کند.
اهداف زمان‌بندی‌شده مرتبط قابل دستیابی قابل اندازه‌گیری و مشارکت بیمار در تعیین هدف، جهت‌گیری واضح فرآیند توانبخشی را امکان‌پذیر می‌سازد و اهداف تخصصی فردی و برنامه‌هایی را برای کمک به نتیجه کلی توانبخشی افزایش می‌دهد. اهداف بیمار برای توانبخشی با توجه به مرحله بهبودی و وضعیت آنها متفاوت است.
درمان اولیه در مرحله حاد بر ارتقای سلامت تنفسی و پیشگیری از تغییرات تطبیقی ثانویه در سیستم اسکلتی عضلانی متمرکز است.
مدیریت فیزیوتراپی پس از آسیب مغزی تحت حاد بر فراهم کردن یک محیط مناسب برای کمک به بازیابی عملکردی و تمرین کمکی از وظایف معنی دار، مرتبط با توانایی فرد، با استفاده از طیف کاملی از روش های درمانی متمرکز است.
مدیریت فیزیوتراپی پس از حاد بر معکوس کردن تغییرات تطبیقی ثانویه و بهبود مهارت‌های حرکتی خاص با تمرکز بر اهداف عملکردی برای فعالیت‌های روزانه متمرکز است و به ارزیابی حسی-حرکتی ماهرانه و رویکرد مشارکتی با سایر اعضای تیم، فرد و خانواده بستگی دارد. این مرحله می تواند شامل تنظیمات بستری، سرپایی و جامعه محور باشد و برای برخی افراد ممکن است نیاز به دسترسی مادام العمر به خدمات از جمله بررسی های برنامه ریزی شده داشته باشد.
فیزیوتراپی پس از آسیب مغزی
فیزیوتراپی عصبی فرآیندی از ارزیابی، درمان و مدیریت به هم پیوسته است که به وسیله آن فرد مبتلا به آسیب مغزی تروماتیک برای دستیابی به بهترین نتیجه ممکن در عملکرد فیزیکی، شناختی، اجتماعی و روانی، مشارکت در جامعه و کیفیت زندگی حمایت می شود. . برنامه ریزی ترخیص در مراحل اولیه توانبخشی شروع می شود. ص به خدمات یا مؤسسه مراقبت‌های خانگی دیگر تشدید می‌شود.
بازیابی عملکرد به دنبال آسیب مغزی می تواند در دو فرآیند رخ دهد:
ریکاوری خود به خود: فرآیند مربوط به ترمیم سیستم عصبی مرکزی در اوایل پس از آسیب مغزی و پسرفت دیاسکیز.
بازیابی ناشی از عملکرد: فرآیندی مبتنی بر ارتقاء انعطاف پذیری عصبی در پاسخ به تمرین فعالیت و تحریک محیطی که منجر به تغییر رفتاری می شود، مانند پروتکل آموزشی درمان حرکتی ناشی از محدودیت.
مداخلات فیزیوتراپی پس از آسیب مغزی را می توان به سه دسته اصلی دسته بندی کرد:
- مداخلات ترمیمی با تمرکز بر فعال سازی مجدد نیم سایه و دیاسکیز و بازیابی حرکات پیش از بیماری
- مداخلات جبرانی با تمرکز بر بهبود عملکرد بهینه با استفاده از مهارت‌های باقی‌مانده برای جبران خسارت، به عنوان مثال: استفاده از سمت غیر همپلیژیک برای مراقبت شخصی
- مداخلات پیشگیرانه با تمرکز بر کاهش آسیب و ارتقای سلامت عمومی، به عنوان مثال: فیزیوتراپی تنفسی که سلامت قفسه سینه را افزایش می دهد.
دسته بندی ها شامل تکنیک ها و فعالیت های درمانی مانند:
- تمرینات درمانی
- تکنیک‌های درمان دستی مانند تحرک یا دستکاری
- تجویز و استفاده از تجهیزاتی مانند دستگاه های ارتز یا پروتز، کمک حرکتی، ویلچر
- تکنیک های پاکسازی راه هوایی (فیزیوتراپی تنفسی)
- آموزش عملکردی در مراقبت از خود (ADLs) و مراقبت در منزل
- آموزش عملکردی در محل کار، مدرسه، بازی و فعالیت های اوقات فراغت از جمله ادغام مجدد در جامعه
- استفاده از عوامل فیزیکی و سایر روش ها مانند آب درمانی، الکتروتراپی، سرما درمانی
- تکنیک‌های محافظ پوششی که رشد و بازسازی بافت را افزایش می‌دهند
- برنامه ریزی برای انجام فعالیت ها
درمان فیزیوتراپی پس از آسیب مغزی در مرحله حاد باید شامل موارد زیر باشد:
- تحریک سطح هوشیاری از طریق مدالیته های چند عاملی
- تحریک عملکرد فیزیکی برای بهبود کنترل حرکتی و وضعیتی، حفظ تحرک، عادی سازی تون عضلانی
- کاهش عوارض ثانویه از طریق مدیریت اسپاستیسیته و پیشگیری از انقباض، پیشگیری از استخوان سازی هتروتروف، مدیریت
- قفسه سینه، مدیریت یکپارچگی پوست، پیشگیری از عفونت، پیشگیری از DVT
- بهینه سازی مراقبت های تنفسی شامل موقعیت یابی، بسیج، اکسیژن درمانی، تکنیک های دستی، مدیریت تراکئوستومی و
- استراتژی از شیر گرفتن توسط تیم مشاور IDT، پرستاران، فیزیوتراپیست و گفتار و زبان درمانگر
- حفظ یا بازیابی تحمل به چالش‌های فیزیکی و قرار گرفتن در حالت نشسته یا ایستاده
- مدیریت درد از طریق جابجایی ماهرانه، حمایت و تسکین درد، یعنی بازوی پرتیک یا در صورت حساسیت مفرط
- آموزش خانواده و مراقبان در مورد تشخیص و مدیریت عوارض آسیب مغزی تروماتیک از جمله استفاده از تجهیزات توسط بیمار.
- افزایش آگاهی و ایمنی
نویسنده: فیزیوتراپیست محمدرضا جان پور
شماره نظام پزشکی : ف ۴۹۳۹
فیزیوتراپی در کلینیک و منزل (تهران،کرج)
نوبت دهی مشاوره و درمان : ۰۹۱۲۲۶۵۵۶۴۸
کلمات مرتبط :
