پارکینسون نوعی اختلال عصبی است که مهم ترین مشخصه آن ارتعاش دست و پا در حالت استراحت و کند شدن حرکات بدن است.
این اختلال عصبی در اثر کاهش سلول های مغزی تولیدکننده دوپامین رخ داده که منجر به از دست دادن کنترل ماهیچه‌های صاف و لرزش های غیر قابل کنترل اندام ها می شود.
علائم بیماری ابتدا در یک سمت بدن ایجاد شده و بتدریج و با پیشرفت بیماری در دو طرف بدن علائم بیماری ظاهر می شود.
افزایش نسبت استیل کولین به دوپامین در عقده های قاعده ای مغز موجب بروز علائم پارکینسون می شود.
به دلیل این که پارکینسون اغلب در افراد میانسال و سالمند رخ می دهد (اگرچه احتمال ابتلا افراد جوان نیز وجود دارد) ممکن است علائم بیماری با عوارض دوران سالمندی اشتباه گرفته شوند که این امر سبب تاخیر در کنترل و درمان بیماری می شود.
در صورتی که دو یا بیش از دو مشخصه اصلی این بیماری در فردی وجود داشته باشد تشخیص پارکینسون قطعی به نظر می رسد.
بررسی های طبی و اسکن مغز نیز برای اطمینان از عدم وجود بیماری های دیگر و افتراق آن از سایر مشکلات انجام می گیرد.
علائم پارکینسون
- لرزش کلی بدن
- ارتعاش اندام ها بخصوص دست و پا در حالت استراحت
- کند شدن حرکات و رفلکس های طبیعی بدن
- اختلال تعادل
- خشکی مفاصل و کاهش انعطاف پذیری بدن
- سفتی عضلات
- ثابت شدن حالت صورت
- خیرگی چشم به دلیل کاهش پلک زدن
- بی‌نظمی حرکات بدن یکی از علائم شایع پارکینسون است.
- خمیدگی بدن
- اختلال در تکلم صحیح
- افزایش فاصله طبیعی پاها هنگام راه رفتن
- اختلال در بلع غذا
- آبریزش دهان
- افسردگی و مشکلات روحی
- اختلال خلق
- اختلال حافظه
- اختلال حس بویایی
عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به پارکینسون
- عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی ابتلا به پارکینسون
- جنسیت (این بیماری در مردان شیوع بالاتری دارد)
- وارد شدن ضربه به سر در گذشته
- آسیب مغزی
- قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها مانند آفت کش ها، حشره کش ها و آلودگی هوا
- استرس و تنش های روحی طولانی مدت
- رژیم‌های غذایی حاوی مقادیر بالای چربی‌های اشباع نشده
- کمبود اسیدفولیک، ویتامین D و B12 در رژیم غذایی
- بیماری هایی مانند دیابت
روشهای درمان
متاسفانه درمان قطعی برای پارکینسون وجود ندارد اما می توان با روش هایی به کنترل علائم و جلوگیری از تشدید عوارض بیماری کمک کرد.
داروهایی مانند لوودوپا آمانتادین، بی‌پریدن و سلژیلین در بیماران مبتلا به پارکینسون می توانند به بهبود وضعیت آنان کمک کنند.
جراحی نیز در برخی موارد با صلاحدید پزشک انجام می گیرد.
همانطور که گفته شد پارکینسون عوارض جسمی و حرکتی زیادی برای این بیماران ایجاد می کند ، از این رو روش های توانبخشی از جمله فیزیوتراپی و کاردرمانی در درمان بیماری پارکینسون از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
فیزیوتراپی نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت بیماری و محدودیت های حرکتی ایجاد شده دارد.
فیزیوتراپی در منزل در بیماران مبتلا به پارکینسون که دچار عوارض زیادی شده اند بسیار موثر و مفید است.
تمرینات ورزشی که توسط فیزیوتراپیست تجویز می شود می تواند به کاهش مشکلات و عوارض حرکتی ایجاد شده کمک زیادی کند.
گفتاردرمانی نیز برای درمان مشکلات مرتبط با تکلم و بلع غذا در این بیماران ضروری است.
روان درمانی برای درمان و بهبود مشکلات روحی ناشی از بیماری مانند افسردگی و مشکلات مانند عصبی بودن و اختلال خلق می تواند بسیار کمک کننده باشد.
با رعایت سبک زندگی سالم ، داشتن رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم می توان تا حد زیادی ریسک ابتلا به این بیماری را کاهش داد.
فیزیوتراپی در بیماران پارکینسون
فیزیوتراپی می تواند به افراد مبتلا به پارکینسون کمک کند تا این علائم را مدیریت کرده و استقلال و کیفیت زندگی خود را حفظ کنند.
اهداف فیزیوتراپی در بیماران پارکینسون
- حفظ و بهبود توانایی های فیزیکی
- اصلاح وضعیت بدن و تعادل
- کاهش احتمال زمین خوردن
- حفظ قدرت و انعطاف پذیری
- حفظ الگوی راه رفتن ایمن (به تنهایی یا با استفاده از وسایل کمکی)
انواع تمرینات فیزیوتراپی برای بیماران پارکینسون
فیزیوتراپیست ها از طیف وسیعی از تمرینات برای کمک به افراد مبتلا به پارکینسون استفاده می کنند. این تمرینات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات قدرتی برای تقویت عضلات
- تمرینات انعطاف پذیری برای افزایش دامنه حرکتی
- تمرینات تعادل برای بهبود تعادل و هماهنگی
- تمرینات راه رفتن برای بهبود الگوی راه رفتن
- تمرینات ذهنی-حرکتی برای بهبود عملکرد شناختی و حرکتی
فواید فیزیوتراپی در بیماران پارکینسون
- بهبود کیفیت زندگی
- کاهش خطر زمین خوردن
- بهبود وضعیت سلامت روان
- افزایش استقلال
