پیچ خوردگی مچ پا شایع ترین آسیب مچ پا است که معمولا در افراد ورزشکار رخ می دهد و با درد و اختلال در عملکرد مچ پا همراه است.
هنگامی که مچ پا در اثر وارد شدن فشار زیادی مجبور به حرکت خارج از محدوده طبیعی خود شود این آسیب رخ می دهد.
پیچ خوردگی مچ پا از شایع ترین آسیب های ورزشی است و معمولا نیز به دنبال ورزش هایی که نیاز به پریدن، چرخیدن مچ یا دارد مانند بسکتبال، تنیس، فوتبال و پیاده روی دیده می شود.
این آسیب شایع مچ پا زمانی رخ می دهد که یک یا چند رباط پا دچار پیچ خوردگی، کشیدگی یا پارگی شوند و از آن جایی که رباط ها نقش مهمی در محافظت از مفاصل و ثبات آن ها دارند آسیب آن ها در طی پیچ خوردگی سبب بی ثباتی در مچ پا می شود.
علائم این آسیب نیز بسته به شدت پیچ خوردگی و آسیب وارد شدن به مچ پا متفاوت است.
زمانی که ضربه و فشار شدیدی به مچ پا وارد شود و سبب حرکت شدید مچ پا شود می تواند منجر به بروز این آسیب شود.
درد مزمن و طولانی مچ پا ، سستی مزمن مچ پا و التهاب مفصل مچ پا از جمله عوارض این آسیب در صورت عدم درمان به موقع و مناسب ، شروع سریع فعالیت های ورزشی بدون آمادگی قبلی ، توانبخشی نامناسب پس از آسیب دیدگی و همچنین پیچ خوردگی های مکرر مچ پا است.
گرم کردن مناسب بدن قبل از شروع ورزش ، اجتناب از راه رفتن و دویدن بر روی سطوح سخت و ناهموار ، استفاده از کفش استاندارد حین ورزش و انجام تمرینات کششی برای افزایش انعطاف پذیری بدن از جمله عواملی هستند که خطر بروز این آسیب را کاهش می دهند.
شدت پیچ خوردگی
پیچ خوردگی درجه ۱
کشیدگی جزئی و مقداری آسیب به رشته های رباط.
پیچ خوردگی درجه ۲
پارگی جزئی رباط رخ داده است. در صورتی که مفصل مچ پا معاینه شود و در جهات معین حرکت داده شود، لقی غیر طبیعی مفصل مچ رخ می دهد.
پیچ خوردگی درجه ۳
پارگی کامل رباط های مچ پا رخ داده که سبب ناپایداری در مچ پا می شود.
علائم پیچ خوردگی مچ پا
- احساس درد شدید در مچ پا بطوری که مانع از راه رفتن و انداختن وزن بر روی پای آسیب دیده می شود.
- حساسیت مچ پا به لمس و فشار
- تورم و التهاب مچ پا
- کاهش دامنه حرکتی مچ پا
- تورم و خونمردگی مچ پا
- بی ثبات شدن مچ پا
- ناتوانی در راه رفتن بطور طبیعی
دلایل پیچ خوردگی مچ پا
- افتادن از روی بلندی
- چرخش بیش از حد مچ پا
- انجام ورزش و یا پیاده روی بر روی سطوح سخت و ناهموار
- انداختن ناگهانی وزن از روی یک پا بر روی پای دیگر
- آسیب دیدگی مچ پا در گذشته ریسک بروز این آسیب را افزایش می دهد.
- وارد شدن ضربه شدید به مچ پا
- انعطاف پذیری کم مچ پا
- استفاده از کفش نامناسب و غیراستاندارد هنگام ورزش
روش های درمان
درمان پیچ خوردگی مچ پا بسته به شدت آسیب دیدگی ، سن و میزان فعالیت بیمار با روش های مختلفی انجام می گیرد.
هدف از درمان این آسیب کاهش درد، تورم و بهبود عملکرد مچ پا و همچنین جلوگیری از آسیب دیدگی مجدد است.
پزشک ابتدا اقدام به معاینه دقیق مچ پا کرده و حرکات مچ پا را در محدوده طبیعی مورد بررسی قرار می دهد و در صورت نیاز و مشکوک شدن به وجود شکستگی ممکن است از رادیو گرافی، سی تی اسکن و ام آر آی برای بررسی دقیق تر استفاده کند.
استراحت و اجتناب از انداختن وزن روی پای آسیب دیده و راه رفتن با پای آسیب دیده برای جلوگیری از تشدید درد و ناراحتی و همچنین تشدید آسیب دیدگی ضروری است.
قرار دادن کمپرس یخ بر روی مچ پای آسیب دیده نقش موثری در کاهش درد و التهاب مچ پا دارد.
بستن مچ پا با باندهای فشاری در جلوگیری از تورم مچ پا موثر است.
بالا نگه داشتن پا در سطح بالا تر از قلب نیز در کاهش التهاب و تورم مچ پای آسیب دیده موثر است.
برای کاهش تورم،مخصوصا در هنگام خواب مچ پای خود را بالا تر از سطح بدن قرار دهید.
تا زمان بهبودی کامل بیمار در زمان راه رفتن بهتر است از وسایل کمکی همچون عصا و واکر استفاده کند تا فشار کمتری به مچ پایش وارد شود.
گچ گرفتن مچ پا در بسیاری از موارد برای بی حرکت کردن مچ پا به مدت چند هفته ضروی است.
پس از اتمام دوران بی حرکتی فیزیوتراپی برای تسریع بهبودی و توانبخشی پس از پیچ خوردگی مچ پا ضروری است.
تمرینات فیزیوتراپی نقش مهمی در بازیابی دامنه حرکتی مپ پا ، افزایش قدرت و انعطاف پذیری مچ پا و همچنین کاهش عوارض آسیب دیدگی دارد.
فیزیوتراپیست همچنین آموزش هایی در زمینه نحوه صحیح راه رفتن و انجام فعالیت ها پس از این آسیب برای جلوگیری از آسیب دیدگی مجدد به بیمار خواهد داشت.
تمرنات تقویتی نیز با تقویت عضلات مچ پا حمایت بیشتری از مفصل مچ پا به عمل آورده و ریسک آسیب دیدگی مجدد را به حداقل می رساند.
فیزیوتراپیست علاوه بر تنظیم برنامه ورزشی برای بیمار از مدالیته هایی همچون لیزر پرتوان ، مگنت تراپی ، شاک ویو تراپی ، الکتروتراپی و ماساژ بافت نرم نیز بهره می برد.
انجام فیزیوتراپی برای تسریع بهبودی ، کاهش عوراض آسیب دیدگی ، بازگشت هرچه سریع تر فرد به آمادگی قبل از آسیب دیدگی و جلوگیری از آسیب دیدگی مجدد ضروری است.
خدمات فیزیوتراپی در منزل نیز برای آن دسته از عزیزانی که مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی برای آن ها دشوار است توسط متخصصان ما ارائه می شود.
در صورتی که پیچ خوردگی به حدی شدید باشد که با آسیب سایر بافت های مچ پا همراه بوده و با روش های غیرجراحی قابل درمان نباشد جراحی انجام خواهد گرفت.
پس از جراحی نیز فیزیوتراپی برای تسریع فرایند بهبودی و کاهش عوراض جراحی توصیه می شود.
کلمات مرتبط :
