فیزیوتراپی بعد از جراحی دست نقش مهمی در روند بهبودی پس از جراحی ایفا می کند و به بازیابی تحرک، قدرت و عملکرد دست آسیب دیده کمک می کند. فرآیند توانبخشی معمولاً شامل ترکیبی از تمرینات، درمان دستی و روش‌هایی برای رسیدگی به اهداف خاص جراحی است.
مراحل فیزیوتراپی بعد از جراحی دست
فیزیوتراپی پس از جراحی دست معمولاً به سه مرحله تقسیم می شود:
1. فاز اولیه (0-6 هفته پس از جراحی)
- بر کاهش درد و تورم تمرکز دارد
- تمرینات با دامنه حرکتی ملایم برای جلوگیری از سفتی
- تمرینات ایزومتریک برای حفظ قدرت عضلانی بدون فشار دادن به محل جراحی
- تکنیک های مدیریت اسکار برای به حداقل رساندن جای زخم
2. فاز میانی (6-12 هفته پس از جراحی)
- افزایش تدریجی دامنه حرکتی و تمرینات قدرتی
- معرفی فعالیت های کاربردی برای بهبود مهارت دست
- تمرینات تقویتی برای بازگرداندن قدرت عضلانی
- تمرینات حس عمقی برای افزایش آگاهی و هماهنگی مفاصل
3. فاز پیشرفته (12 هفته + پس از جراحی)
- بر بازیابی عملکرد و تحرک کامل تمرکز دارد
- تمرینات تقویتی پیشرفته برای بهبود قدرت گرفتن و استقامت
- فعالیت های کاربردی پیچیده برای شبیه سازی کارهای روزمره
- تمرینات ورزشی مخصوص ورزشکاران
تمرین ها و تکنیک های خاص فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست ها از طیف وسیعی از تمرینات و تکنیک ها برای تسهیل توانبخشی دست استفاده می کنند، از جمله:
- تمرینات دامنه حرکتی فعال: توسط بیمار انجام می شود تا به آرامی مفاصل آسیب دیده را در دامنه کامل حرکت خود حرکت دهند.
- تمرینات غیرفعال دامنه حرکتی: توسط فیزیوتراپیست برای کمک به بیمار در حرکت دادن مفاصل در صورت محدود بودن حرکت فعال انجام می شود.
- تمرینات ایزومتریک: شامل انقباض عضلات بدون حرکت مفاصل، کمک به حفظ قدرت عضلانی.
- تمرینات تقویتی: از وزنه یا نوارهای مقاومتی برای افزایش تدریجی قدرت عضلانی استفاده کنید.
- تمرینات مهارتی: بر بهبود مهارت های حرکتی ظریف و هماهنگی دست و چشم تمرکز کنید.
- ماساژ اسکار: تکنیک های ماساژ ملایم برای نرم کردن و تحرک بافت اسکار، کاهش سفتی و درد.
- مدالیته ها: مانند اولتراسوند، تحریک الکتریکی و یخ‌درمانی، می‌توانند برای کاهش درد، تورم و بهبودی استفاده شوند.
تعداد و مدت جلسات فیزیوتراپی بسته به نوع جراحی، پیشرفت بیمار و اهداف فردی متفاوت است. به طور معمول، جلسات فیزیوتراپی 2 تا 3 بار در هفته به مدت 30-60 دقیقه برنامه ریزی می شود. کل مدت توانبخشی می تواند از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد.
فواید فیزیوتراپی
فیزیوتراپی پس از جراحی دست فواید متعددی را به همراه دارد، از جمله:
- کاهش درد و تورم
- بهبود دامنه حرکتی و انعطاف پذیری
- افزایش قدرت و استقامت عضلات
- افزایش مهارت و مهارت های حرکتی ظریف
- کاهش تشکیل بافت اسکار
- عملکرد کلی دست و تحرک بهبود یافته است
- بازگشت سریعتر به فعالیت ها و کار روزمره
موارد کاربرد فیزیوتراپی بعد از جراحی دست
فیزیوتراپی بعد از جراحی در طیف وسیعی از شرایط کاربرد دارد از جمله:
- ترمیم تاندون: جراحی برای ترمیم تاندون های آسیب دیده، مانند تاندون های خم کننده انگشتان یا تاندون های بازکننده پشت دست.
- بازسازی رباط: جراحی برای ترمیم یا بازسازی رباط های آسیب دیده، مانند رباط های جانبی در انگشت شست یا رباط اسکافولونات در مچ دست.
- سندرم تونل کارپال: جراحی برای کاهش فشار روی عصب مدیان در مچ دست.
- رها کردن انگشت ماشه ای: جراحی برای آزاد کردن غلاف ضخیم در اطراف تاندون انگشت، که می تواند باعث قفل شدن یا گرفتن انگشت شود.
- انتشار انقباض دوپویترن: جراحی برای آزاد کردن تارهای ضخیم در کف دست که می‌تواند باعث خم شدن انگشتان به سمت داخل شود.
- ترمیم شکستگی: جراحی برای رفع شکستگی استخوان در دست یا مچ دست.
- جراحی آرتریت: جراحی برای برداشتن بافت آسیب دیده مفصل یا جایگزینی مفاصل در دست یا مچ دست.
- ترمیم عصب: جراحی برای ترمیم اعصاب آسیب دیده در دست یا مچ دست.
- قطع عضو: جراحی برای برداشتن انگشت، بخشی از دست یا کل دست.
فیزیوتراپی همچنین می تواند پس از جراحی دست برای شرایطی مانند:
- سندرم درد منطقه ای پیچیده (CRPS): یک وضعیت درد مزمن است که می تواند پس از جراحی دست ایجاد شود.
- تشکیل بافت اسکار: بافت اسکار بیش از حد می تواند حرکت را محدود کرده و باعث درد شود.
- ضعف عضلانی: عضلات ممکن است پس از جراحی به دلیل بی حرکتی یا آسیب عصبی ضعیف شوند.
- سفتی: مفاصل ممکن است پس از جراحی به دلیل بی حرکتی یا التهاب سفت شوند.
- از دست دادن مهارت: مهارت های حرکتی ظریف و هماهنگی دست و چشم می تواند پس از جراحی دست مختل شود.
به طور کلی، فیزیوتراپی پس از جراحی دست توصیه می شود تا به بیماران کمک کند تحرک، قدرت، عملکرد و کاهش درد و سفتی را بازیابی کنند.
