استئوآرتریت یا آرتروز نوعی بیماری پیشرونده مفصلی است که با تخریب غضروف و سائیدگی مفصل مشخص می شود. فیزیوتراپی یکی از موثرترین روشها در مدیریت علائم آرتروز است که در کلینیک فیزیوتراپی آیتن در شریعتی تهران ارائه می شود. استئوآرتریت سبب بروز درد، تورم و محدودیت حرکت در مفصل می شود. استثوآرتریت شایع ترین بیماری مزمن مفصلی است که استفاده بیش از حد از مفاصل موجب بروز آن می شود.
آرتریت عارضه ای است که با التهاب مفاصل همراه است و استئوآرتریت شایع ترین نوع آرتریت است. در استئوآرتریت غضروف مفصلی دچار آسیب دیدگی است که این وضعیت بتدریج سبب آسیب استخوان ها نیز می شود. مفاصل بدن در طول زندگی در اثر فعالیت های بدنی بطور مکرر در معرض آسیب و ضربه قرار دارند و این ضربات بطور مکرر آسیب هایی را به غضروف مفصلی وارد می کنند.
گاهی اوقات شدت آسیب های وارده به مفصل بیشتر از قدرت ترمیم بدن است و یا به دلایلی قدرت ترمیم بدن کاهش یافته و نمی تواند آسیب های معمولی ایجاد شده را ترمیم کند، که در این صورت غضروف مفصلی بتدریج دچار فرسایش و تخریب شده و زمینه ساز ایجاد استئوآرتریت می شود.
مفاصل دست ، پا، زانو، ران و ستون فقرات بیشتر از سایر مفاصل بدن به استئوآرتریت مبتلا می شوند. احتمال ایجاد این بیماری شایع، مزمن و پیشرونده با بالارفتن سن بیشتر شده بطوری که درصد بالایی از افراد بالای ۵۰ سال به درجاتی به استئوآرتریت مبتلا هستند.
فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی از درمان های اصلی استئوآرتریت هستند و بیمار می تواند با انجام تمرینات فیزیوتراپی در منزل تحت نظر فیزیوتراپیست به بهبود وضعیت خود کمک کند.
علائم استئوآرتریت
- درد مزمن مفصلی
- کاهش دامنه حرکتی مفاصل
- خشکی و سفتی مفصل درگیر
- کاهش انعطاف پذیری مفاصل
- درد هنگام حرکت دادن مفاصل
- تغییر شکل مفصل
- اختلال در عملکرد طبیعی مفصل
- التهاب و تورم مفصل
- تب خفیف
- شنیده شدن صدا از مفص درگیر هنگام حرکت
- لنگیدن
- ضعف و آتروفی عضلات اطراف مفصل مبتلا
- شل شدن لیگامان ها
دلایل و عوامل افزایش دهنده خطر
- فعالیت بیش از حد مفصل و انجام حرکات تکراری
- چاقی و اضافه وزن
- افزایش سن
- ناهنجاری های مادرزادی مفصل
- آسیب دیدگی مفصل در گذشته
- برخی بیماری ها مانند دیابت ، اختلالات غده تیروئید و …
درمان استئوآرتریت
استراحت دادن به مفصل مبتلا و کاهش میزان فعالیت با مفصل در گام اول به همه مبتلایان به این عارضه توصیه می شود، البته نباید فعالیت و تحرک مفصل به صفر برسد چراکه این کار سبب تشدید خشکی و سفتی مفصل می شود.
گرم کردن مفصل با استفاده از کمپرس گرم نیز در کاهش درد و التهاب مفصل موثر است.
با تجویز پزشک می توان از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مانند آسپرین ، ایبوپروفن ، ناپروکسن ، دیکلوفناک و … استفاده کرد.
در صورت درد شدید ممکن است پزشک تزریق استروئیدها را داخل فضای مفصلی پیشنهاد دهد.
فیزیوتراپی موثرترین درمان استئوآرتریت و عوارض ناشی از آن است که با مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی و یا انجام فیزیوتراپی در منزل تحت نظر دکتر فیزیوتراپی که از دانشگاه علوم توانبخشی فارغ التحصیل شده می توانید از آن بهره ببرید. متخصص فیزیوتراپی با توجه به شرایط بیمار مبتلا به آرتروز برنامه تمرینی ویژه ای را تنظیم می کند. فیزیوتراپیست بر اساس تشخیص خود ممکن است از سایر مدالیته ها همچون الکتروتراپی ، لیزر تراپی ، منوال تراپی و … استفاده کند.
در صورتی که روش ها غیر تهاجمی نتوانند کمک به کاهش علائم بیمار و درمان استئوآرتریت بکنند عمل جراحی به عنوان آخرین راه حل انجام می گیرد.
جراحی تعویض مفصل یکی از انواع رایج جراحی در درمان آرتروز است که با جایگزین کردن مفصل تخریب شده با مفصل مصنوعی انجام می گیرد.
پس از جراحی نیز انجام فیزیوتراپی در کلینیک فیزیوتراپی و یا فیزیوتراپی در منزل ضروری است.
فیزیوتراپی در درمان آرتروز
گرچه آرتروز قابل درمان قطعی نیست، اما فیزیوتراپی می‌تواند نقش بسیار مهمی در مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به آرتروز ایفا کند.
فیزیوتراپی چه کمکی به درمان استئوآرتریت می‌کند؟
کاهش درد: فیزیوتراپی با استفاده از روشهای مختلف مانند گرما درمانی، سرما درمانی، اولتراسوند، تحریک الکتریکی و ماساژ، به کاهش درد و التهاب مفصل کمک می‌کند.
افزایش دامنه حرکتی: تمرینات ورزشی مخصوصی که توسط فیزیوتراپیست تجویز می‌شوند، به افزایش دامنه حرکتی مفصل و بهبود انعطاف‌پذیری کمک می‌کنند.
تقویت عضلات: تقویت عضلات اطراف مفصل، به کاهش فشار روی مفصل و بهبود ثبات آن کمک می‌کند.
بهبود عملکرد: فیزیوتراپی به بهبود عملکرد مفصل و افزایش توانایی فرد در انجام فعالیت‌های روزمره کمک می‌کند.
کاهش نیاز به دارو: با کاهش درد و بهبود عملکرد، نیاز به مصرف داروهای مسکن کاهش می‌یابد.
روشهای فیزیوتراپی برای درمان آرتروز
تمرینات ورزشی: تمرینات ورزشی مخصوص آرتروز شامل تمرینات تقویتی، کششی و هوازی است.
درمان‌های دستی: فیزیوتراپیست با استفاده از تکنیک‌های دستی، به کاهش سفتی مفصل و بهبود حرکت آن کمک می‌کند.
الکتروتراپی: روش‌هایی مانند اولتراسوند، لیزر درمانی و تحریک الکتریکی، به کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کنند.
آموزش بیمار: فیزیوتراپیست به بیمار آموزش می‌دهد که چگونه وضعیت بدنی خود را بهبود بخشد، از مفصل آسیب‌دیده محافظت کند و فعالیت‌های روزانه خود را به گونه‌ای تنظیم کند که کمترین فشار بر مفصل وارد شود.
مزایای فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به آرتروز
- تسکین درد بدون نیاز به داروهای قوی
- بهبود کیفیت زندگی
- کاهش ناتوانی
- افزایش استقلال
- کاهش هزینه‌های درمانی در درازمدت
