اسپوندیلیت به گروهی از شرایط التهابی اشاره دارد که بر ستون فقرات و مفاصل تأثیر می گذارد. شایع ترین نوع، و اغلب به عنوان “اسپوندیلیت” شناخته می شود، اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) است. این وضعیت در درجه اول مفاصل بین مهره های ستون فقرات را هدف قرار می دهد و باعث التهاب، درد و سفتی می شود.
اسپوندیلیت یک اصطلاح کلی برای چندین بیماری با ویژگی های مشابه است. در اینجا به تفکیک دسته بندی های اصلی آمده است:
محوری (axSpA): این شامل شرایطی است که در درجه اول مفاصل ستون فقرات را تحت تأثیر قرار می دهند.
اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS): شایع ترین شکل axSpA است که باعث التهاب در مفاصل و رباط های ستون فقرات می شود. در موارد شدید، مهره ها می توانند به هم جوش بخورند.
محوری غیر رادیوگرافی: علائم مشابه AS است، اما التهاب هنوز در اشعه ایکس قابل تشخیص نیست.
محیطی (psSpA): این دسته مفاصل محیطی مانند لگن، زانو، مچ پا و حتی مفاصل کوچک دست و پا را همراه با ستون فقرات تحت تاثیر قرار می دهد.
انتروپاتیک: این شکل نادر با بیماری التهابی روده (IBD) مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو مرتبط است.
علل و عوامل خطر
علت دقیق این بیماری التهابی ناشناخته باقی مانده است. با این حال، اعتقاد بر این است که عوامل متعددی در این امر نقش دارند:
ژنتیک: داشتن یک خویشاوند نزدیک مبتلا به اسپوندیلیت، به ویژه فردی که حامل ژن HLA-B27 است، به طور قابل توجهی خطر ابتلا را افزایش می دهد.
سیستم ایمنی: تصور می‌شود که نقص در سیستم ایمنی نقش مهمی دارد که منجر به التهاب مزمن در مفاصل می‌شود.
عوامل محیطی: برخی عوامل خارجی ممکن است باعث تحریک یا بدتر شدن اسپوندیلیت شوند، اگرچه ارتباط دقیق آن مشخص نیست. به عنوان مثال می توان به عفونت ها، سیگار کشیدن و سلامت روده اشاره کرد.
علائم اسپوندیلیت
- درد و سفتی: این علامت مشخصه است که معمولاً در ناحیه کمر و باسن بروز می‌کند و اغلب صبح‌ها و پس از دوره‌های عدم تحرک بدتر می‌شود.
- کاهش تحرک: سفتی در ستون فقرات می تواند حرکت و انعطاف پذیری را محدود کند.
- خستگی: التهاب مزمن می تواند منجر به خستگی و خستگی کلی شود.
- انتزیت: التهاب در نقاط اتصال تاندون ها و رباط ها به استخوان ها که باعث درد در نواحی مانند پاشنه پا و شانه ها می شود.
- درد مفاصل محیطی: در psSpA، درد و تورم می تواند در مفاصل محیطی ایجاد شود.
- سایر علائم: بسته به نوع، اسپوندیلیت ممکن است با التهاب چشم (یووئیت)، مشکلات گوارشی (به ویژه در اسپوندیلیت انتروپاتیک) و دشواری در تنفس عمیق به دلیل سفتی دیواره قفسه سینه همراه باشد.
درمان اسپوندیلیت
هدف درمان مدیریت علائم، بهبود تحرک و جلوگیری از پیشرفت است. در اینجا چند رویکرد رایج وجود دارد:
داروها:
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): برای کاهش درد و التهاب.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs): برای مدیریت طولانی مدت، به ویژه در axSpA، برای کاهش سرعت پیشرفت بیماری.
درمان های بیولوژیک: داروهای جدیدتر که مسیرهای التهابی خاص را برای درمان هدفمندتر هدف قرار می دهند.
فیزیوتراپی: فیزیوتراپی روشی موثر در مدیریت علائم این بیماری است. فیزیوتراپیست تمریناتی برای حفظ تحرک، تقویت عضلات و بهبود وضعیت بدن د رنظر می گیرد.
اصلاح سبک زندگی: حفظ وزن سالم، بهداشت خواب خوب و ترک سیگار می تواند به طور قابل توجهی برای مدیریت اسپوندیلیت مفید باشد.
جراحی: در موارد نادر آسیب شدید مفصلی یا همجوشی ستون فقرات که مشکلات قابل توجهی ایجاد می کند، ممکن است جراحی برای جایگزینی مفاصل آسیب دیده در نظر گرفته شود.
