خونریزی مغزی عارضه ای جدی است که به دلیل آسیب و پارگی یکی از عروق مغز رخ داده و سبب پخش شدن خون در بافت های مغز می شود که می تواند عوارض زیاد و جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. سردرد شدید و ناگهانی یک از شایع ترین علائم خونریزی مغزی است که در اغلب مبتلایان رخ می دهد اگرچه ممکن است فرد مبتلا به این وضعیت سردرد را تجربه نکند. از آنجا که این عارضه می تواند سبب مرگ سلول های مغزی شود باید به عنوان یک آسیب جدی قلمداد شود.
خونریزی مغزی مانند سکته مغزی وضعیتی اورژانسی بوده و در صورت مشکوک شدن به بروز آن بیمار باید در کمترین زمان ممکن به مراکز درمانی انتقال داده شود. در واقع خونریزی مغزی یکی از عوامل مهم ایجاد کننده سکته مغزی است که در صورت عدم درمان و پیگیری می تواند سبب وارد شدن آسیب های جدی و حتی مرگ بیمار شود.
خونریزی ناشی از وارد شدن ضربه شدید به مغز که اغلب در طی حوادث ناگهانی مانند تصادفات رانندگی یا سقوط از ارتفاع رخ می دهد سبب آسیب بافت مغز و ادم مغزی میشود.در این وضعیت خون در قسمتی از مغز تجمع یافته و موجب تشکیل توده ای به نام هماتوم می شود.هماتوم سبب افزایش فشار در بافت مغز و کاهش جریان خون و مرگ سلول های مغزی می شود.
تجمع خون در مغز همچنین مانع رسیدن اکسیژن به سلول ها و در نتیجه مرگ آن ها می شود.علائم خونریزی مغزی بسته به به محل خونریزی، شدت خونریزی و میزان بافت هایی که تحت تأثیر خونریزی قرار گرفته اند، متفاوت است که می تواند عوارض جدی برای بیمار ایجاد کند.
انواع خونریزی مغزی با توجه به موقعیت خونریزی نسبت به پرده های مغزی
- داخل مغزی
- اپی دورال
- ساب دورال
- ساب آراکنوئید
علائم خونریزی مغزی
علائم خونریزی مغزی ممکن است بتدریج و یا بطور ناگهانی رخ دهند که شایع ترین آن ها عبارتند از :
- سردرد شدید و ناگهانی
- حالت تهوع و استفراغ
- اختلال هوشیاری
- گیجی و منگی
- بی حسی و ضعف شدید اندام ها بخصوص دست ها و پاها
- تشنج
- بیهوش شدن
- اختلالات بینایی
- کرختی و سوزن سوزن شدن اندام ها
- لرزش اندام ها
- اختلال در حرکت و حفظ تعادل
- اختلال تکلم
- اختلال بلع
- اختلال در خواند و نوشتن بطور صحیح
- اختلال شناخت
دلایل و عوامل خطر خونریزی مغزی
- وارد شدن ضربه شدید به سر در طی حوادث ناگهانی (تصادفات رانندگی ، سقوط از بلندی و …)
- افزایش بیش از حد فشار خون که سبب افزایش آسیب پذیری عروق خونی می شود.
- اختلال عروق خونی
- ناهنجاری در دیواره های عروق خونی
- آنوریسم و گشاد شدن عروق
- اختلالات خونی مانند کم خونی داسی شکل و هموفیلی
- مصرف داروهای رقیق کننده خون
- اختلالات کبدی
روشهای درمان
همانطور که گفته شد بیمار مبتلا به این عارضه باید بسرعت به مراکز درمانی منتقل شود تا با توجه به شدت آسیب و مشکلاتی که برای بیمار ایجاد شده اقدامات درمانی مناسب برای وی انجام بگیرد.
در مواردی جراحی در صورت وجود تورم شدید مغز و پیشگیری از تشدید خونریزی ضروری است.
داروهای ضد درد ، داروهای کورتونی ، داروهای ضد تشنج و داروهای دیورتیک از جمله داروهای رایج در درمان این عارضه هستند.
کاهش عملکرد مغز و یا مشکلاتی در وضعیت حرکتی بیمار از جمله عوارض شایع پس از خونریزی مغزی هستند که در برخی بیماران دیده می شود.
برای بهبود و درمان مشکلات حرکتی بیماران مبتلا به خون ریزی مغزی فیزیوتراپی بهترین گزینه است.
در بسیاری از موارد مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به خون ریزی مغزی دشوار است و این دسته از بیماران می توانند از خدمات فیزیوتراپی در منزل ما بهره ببرند.
تمرینات فیزیوتراپی در منزل می تواند توان حرکتی عضلات و مفاصل را به آن ها بازگرداند و وضعیت حرکتی بیماران را بهبود بخشد.
با رعایت سبک زندگی صحیح ، ورزش منظم ، تغذیه سالم ، حفظ وزن در محدوده طبیعی ، کنترل بیماری هایی مانند فشار خون و دیابت می توان ریسک ابتلا به خونریزی مغزی را به حداقل رساند.
فیزیوتراپی پس از خونریزی مغزی
فیزیوتراپی یکی از اجزای حیاتی برنامه بهبودی برای افرادی است که خونریزی مغزی را تجربه کرده اند. این بر کمک به بیماران برای بازیابی توانایی های فیزیکی و عملکردی خود با استفاده از تمرینات هدفمند و تکنیک های توانبخشی تمرکز دارد.
فیزیوتراپی مزایای متعددی از جمله افزایش مهارت های حرکتی، کاهش درد، بهبود هماهنگی و افزایش اعتماد به نفس را ارائه می دهد. می تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی بازماندگان خونریزی مغزی را بهبود بخشد.
اهداف فیزیوتراپی در فاز حاد
در مرحله حاد، هدف اولیه فیزیوتراپی پیشگیری از عوارض، بهبود گردش خون و حفظ قدرت عضلانی است. بیماران بستری در معرض خطر زخم بستر و آتروفی عضلانی هستند و فیزیوتراپیست ها برای پیشگیری از این مسائل تلاش می کنند.
انواع تمرینات فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست ها از ترکیبی از تمرینات غیرفعال و فعال با دامنه حرکتی برای حفظ حرکت مفاصل و ماهیچه ها استفاده می کنند. این تمرینات ممکن است شامل کشش ملایم و خم شدن اندام ها باشد.
افزایش تحرک و استقلال
با انتقال بیماران به مرحله میانی بهبودی، فیزیوتراپی بیشتر بر ارتقای تحرک و استقلال متمرکز می شود. تکنیک هایی مانند تمرین راه رفتن و تمرینات تعادلی به بیماران کمک می کند تا توانایی راه رفتن و انجام فعالیت های روزانه خود را بازیابند.
تکنیک های توانبخشی
تکنیک های توانبخشی، مانند آب درمانی و تحریک الکتریکی، اغلب برای بهبود قدرت و هماهنگی ماهیچه ها گنجانده می شوند.
ایجاد قدرت و استقامت
در مرحله بهبودی طولانی مدت، فیزیوتراپیست ها به بیماران کمک می کنند تا قدرت و استقامت خود را بازسازی کنند. این شامل تمرینات متناسبی است که به تدریج شدت آن افزایش می یابد.
