فیزیوتراپی در منزل فتق دیسک کمر

در این مقاله کوتاه در رابطه با فیزیوتراپی در منزل فتق دیسک کمر و آشنایی با مفهوم فتق دیسک کمر که یکی از عوامل مهم دردهای کمر و ایجاد کمردرد و دردهای انتشاری به اندام های تحتانی است بحث خواهیم کرد

فتق دیسک کمر چیست؟

فتق دیسک شرایطی است که می تواند در هر نقطه از ستون فقرات رخ دهد اما اغلب در قسمت تحتانی (پایینی) کمر رخ می دهد.بسته به شدت فتق دیسک به آن بالجینگ دیسک،پروتروژن دیسک یا پارگی دیسک (گرید ۳ اکستروژن و گرید ۴ سکوئستریشن) میگویند.فتق دیسک کمر یکی از شایع ترین علل دردهای کمر و همچنین درد پا یا سیاتیکا (درد سیاتیک) است.

بین شصت تا هشتاد درصد از افراد در طول زندگی خود دچار کمردرد میشوند.برخی از این افراد دچار کمردرد و درد پا میشوند که ناشی از فتق دیسک کمر است.اگرچه فتق دیسک میتواند بسیار دردناک باشد اما اکثر افراد تنها با چند هفته یا چند ماه درمان غیرجراحی شامل دارودرمانی،فیزیوتراپی و استفاده از ارتزهای طبی بهبودی کامل پیدا میکنند.

آناتومی دیسک ستون فقرات

ستون فقرات شما از ۲۴ استخوان به نام مهره تشکیل شده است که روی هم و سگمان سگمان چیده شده اند.این استخوان ها به هم متصل میشوند و مجرایی ایجاد می کنند که از نخاع که داخل کانال قرار دارد محافظت میکند.پنج مهره قسمت پایینی ستون فقرات که کمر نام دارد را تشکیل میدهند.به این ناحیه ستون فقرات کمری میگویند.

سایر قسمتهای ستون فقرات شما عبارتند از:

نخاع و اعصاب:این مجموعه اعصاب از طریق کانال نخاعی حرکت می کنند و پیام هایی را بین مغز و عضلات شما منتقل میکنند.ریشه های عصبی از نخاع از طریق دهانه ای در مهره ها منشعب میشوند.دیسک های بین مهره ای انعطاف پذیر در بین مهره های شما قرار دارد.دیسک های بین مهره ای صاف و گرد هستند و ضخامت آنها حدود نیم اینچ است.دیسک های بین مهره ای هنگام راه رفتن یا دویدن به عنوان جاذب شوک عمل میکنند.آنها از دو جز تشکیل شده اند:

• آنالوس فایبروسوس:حلقه بیرونی سخت و انعطاف پذیر دیسک است.
• نوکلئوس پالپاسوس:مرکز نرم و ژله مانند دیسک است.

علل فتق دیسک چیست؟

فتق دیسک اغلب ناشی از پدیده ساییدگی یا سایش و فرسایش طبیعی و وابسته به سن در ستون فقرات است.این فرایند را انحطاط دیسک مینامند.

در کودکان و نوجوانان،دیسک ها دارای محتوای آب بالایی هستند.با افزایش سن میزان آب دیسک ها کاهش یافته و انعطاف پذیری دیسک ها نیز کمتر میشود.دیسک ها شروع به کوچک شدن و کاهش ارتفاع می کنند و فاصله بین مهره ها باریک میشود.

این روند طبیعی پیری،دیسک ها را بیشتر مستعد فتق می کند.یک رویداد آسیب زا مانند سقوط نیز میتواند باعث فتق دیسک شود.

فاکتورهای خطر فتق دیسک چیست؟

فاکتورهای خطر خاصی ممکن است خطر فتق دیسک را افزایش دهند.این فاکتورها شامل موارد ذیل است:

• جنسیت:مردان بین بیست تا پنجاه سال به احتمال بیشتری دچار فتق دیسک گردن یا کمر و یا هر دو میشوند.
• بلند کردن نامناسب:استفاده از عضلات پشت به جای عضلات پاها برای بلند کردن اجسام سنگین میتواند باعث فتق دیسک شود(خم شدن از کمر برای بلندکردن اجسام بجای نشستن روی زانوها و بلندکردن اجسام).چرخش در هنگام بلند کردن اجسام نیز میتواند کمر شما را آسیب پذیر کند.بلند کردن با کمک پاها نه با کمک عضلات پشت ممکن است از ستون فقرات شما محافظت کند.
• وزن:اضافه وزن باعث فشار بیشتر بر دیسک های کمر میشود.
• فعالیتهای مکرر ستون فقرات شما را تحت فشار قرار میدهد:بسیاری از مشاغل نیاز به فعالیت فیزیکی قابل توجه دارند.برخی مشاغل نیاز به بلند کردن،کشیدن،خم شدن یا چرخش فقرات دارند.استفاده از تکنیک های بلند کردن و حرکت ایمن می تواند از گردن و کمر شما محافظت کند.
• رانندگی مکرر:نشستن طولانی مدت به علاوه ی لرزش موتور خودرو می تواند بر ستون فقرات و دیسک های شما فشار وارد کند.
• شیوه زندگی کم تحرک:ورزش منظم در پیشگیری از بسیاری از بیماری ها از جمله فتق دیسک مهم است.
• سیگار کشیدن:اعتقاد بر این است که سیگار اکسیژن رسانی به دیسک را کاهش می دهد و باعث انحطاط و آسیب سریعتر میشود.

علائم فتق دیسک کمر چیست؟

• در بیشتر موارد کمردرد اولین علامت فتق دیسک کمر است.این درد ممکن است چند روز طول بکشد،سپس با دارودرمانی و فیزیوتراپی دیسک کمر معمولا بطور کوتاه مدت بهبود می یابد.علائم فتق دیسک دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
  سیاتیک این یک درد شدید و اغلب تیراندازی است که از باسن به پشت یک پا گسترش می یابد. علت آن فشار بر عصب نخاعی است.
• بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن در ران،ساق پا و یا ناحیه فوت (مچ و پنجه پا و انگشتان)
• ضعف در عضلات پا
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده:این عارضه بسیار نادر است و ممکن است نشان دهنده مشکل جدی تری به نام سندرم پایانه دم اسبی cauda equina syndrome باشد.این وضعیت در اثر فشرده شدن ریشه های عصب نخاعی پایین تر نخاع (نخاع در سطح مهره یک یا دو کمر پایان می یابد) ایجاد می شود.سندرم دم اسب نیاز به مراقبت و درمان فوری پزشکی دارد.

تاریخچه گیری پزشکی و معاینه فیزیکی

پس از بحث در مورد علائم و سابقه پزشکی،پزشک معاینه فیزیکی را انجام خواهد داد.این معاینه ممکن است شامل تست های زیر باشد:

• معاینه نورولوژیکال (عصبی):یک معاینه عصبی به پزشک شما کمک می کند تا تشخیص دهید آیا دچار ضعف عضلانی یا از دست دادن حس هستید.
• با ارزیابی نحوه راه رفتن روی پاشنه و انگشتان پا،قدرت عضلات ساق پای خود را بررسی کنید.قدرت عضلات در سایر قسمت های بدن شما نیز ممکن است مورد تست قرار گیرد.
• فقدان حس را با بررسی اینکه آیا لمس آرامی را روی پای خود احساس میکنید یا خیر تشخیص میدهد
• رفلکس های تان را در زانو و مچ پا تست میکند.اگر ریشه عصبی فشرده در ستون فقرات شما وجود داشته باشد ممکن است گاهی اوقات رفلکسی وجود نداشته باشد.
• تست بالا بردن پا بطور صاف (SLR):این تست یک پیش بینی بسیار دقیق فتق دیسک در بیماران زیر ۳۵ سال است.در طول تست،شما به پشت دراز میکشید و پزشک با دقت پای آسیب دیده شما را بلند میکند.زانوی شما در طی تست صاف میماند.اگر احساس درد به پایین ناحیه پا و زیر زانو وجود داشته باشد این میتواند نشانه که فتق دیسک باشد.

مطالعات تصویربرداری در فتق دیسک چگونه است؟

اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI):این مطالعات تصاویر واضحی از بافت های سخت و نرم بدن از جمله دیسک های بین مهره ای ارائه می دهند.پزشک شما ممکن است برای اطمینان از تشخیص و کسب اطلاعات بیشتر در مورد اعصاب نخاعی،اسکن MRI را تجویز کند.اگر نمی توانید MRI را تحمل کنید ، ممکن است به جای آن سی تی اسکن یا سی تی میلوگرام انجام شود.

درمان فتق دیسک کمر

برای اکثر بیماران فتق دیسک کمر طی چند روز تا چند هفته به آرامی بهبود می یابد.به طور معمول،اکثر بیماران تا ۳ تا ۴ ماه علامت نخواهند داشت.با این حال برخی از بیماران در طول دوران نقاهت خود اپیزودهایی از درد را تجربه میکنند.

درمان غیر جراحی فتق دیسک کمر

درمان اولیه فتق دیسک معمولا به شکل غیر جراحی انجام میشود.درمان بر ارائه روشهای تسکین درد متمرکز است.درمان غیر جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• استراحت:یک تا دو روز استراحت در بستر معمولا به تسکین درد کمر و پا کمک میکند.با این حال مدت بیشتری به پای خود استراحت ندهید چرا که مسبب ضعف عضلانی میشود.هنگامی که فعالیت خود را از سر می گیرید،سعی کنید موارد زیر را انجام دهید:
• در طول روز در تایم هایی استراحت کنید اما از نشستن طولانی مدت اجتناب کنید.
• تمام فعالیت های بدنی خود را آهسته و کنترل شده کنید به ویژه خم شدن به جلو و بلند کردن اجسام.
• فعالیتهای روزانه خود را تغییر دهید تا از حرکاتی که باعث درد بیشتر می شوند اجتناب کنید.
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs):داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می توانند به تسکین درد کمک کنند.
• تزریق استروئید اپیدورال:تزریق داروهای همچون کورتیزون به فضای اطراف عصب ممکن است با کاهش التهاب باعث تسکین کوتاه مدت درد شود.

فیزیوتراپی در منزل فتق دیسک کمر

.فیزیوتراپی:تمرینات فیزیوتراپی خاصی جهت تقویت عضلات کمر و شکم در کلینیک فیزیوتراپی ارائه میشود.تمرینات فیزیوتراپی در منزل ارائه شده توسط فیزیوتراپیست را جدی بگیرید.

شواهد خوبی وجود دارد که نشان می دهد فیزیوتراپی کمر و تزریق اپیدورال می تواند با موفقیت درد بسیاری از بیمارانی را که شش هفته یا بیشتر با مراقبت های غیر جراحی کمکی به کاهش دردشان نشده است را تسکین دهد.

درمان جراحی فتق دیسک کمر

تنها درصد کمی از بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر نیاز به جراحی دارند.جراحی ستون فقرات معمولا تنها پس از آنکه یک دوره قابل توجه چند ماهه درمان غیر جراحی علائم دردناک را تسکین نداد یا برای بیمارانی که علائم زیر را تجربه میکنند توصیه می شود:

• ضعف و تحلیل عضلانی در پاها
• مشکل شدید در راه رفتن
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده

میکرو دیسککتومی

رایج ترین روشی که برای درمان جراحی فتق دیسک استفاده می شود میکرودیسکتومی است.

این روش از طریق یک برش کوچک در سطح فتق دیسک انجام می شود و اغلب شامل استفاده از میکروسکوپ است.

قسمت فتق شده دیسک به همراه المان های اضافی که بر عصب نخاعی فشار می آورند برداشته میشود.اگر فتق دیسک در بیش از یک سطح وجود داشته باشد ممکن است نیاز به یک روش جامع تر باشد.

توانبخشی

پزشک یا فیزیوتراپیست ممکن است یک برنامه پیاده روی ساده (مانند ۳۰ دقیقه در روز) همراه با تمرینات خاص فیزیوتراپی در منزل فتق دیسک کمر را برای کمک به بازگرداندن قدرت و انعطاف پذیری به کمر و پاهای شما توصیه کند.

برای کاهش خطر تکرار فتق دیسک کمر،ممکن است در هفته های اول پس از عمل از خم شدن،بلند کردن اجسام و چرخش ستون فقرات منع شوید.

ملاحظات در درمان فتق دیسک کمر

با هر دو روش جراحی و غیر جراحی،۵ الی ۱۰ درصد احتمال دارد که دیسک دوباره فتق پیدا کند.خطر درمان غیر جراحی این است که علائم شما ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا برطرف شود.

در برخی موارد بیمارانی که قبل از اقدام به جراحی برای مدت طولانی درمان غیر جراحی را امتحان میکنند ممکن است درد و عملکرد ضعیف تر نسبت به افرادی که زودتر عمل جراحی را انتخاب می کنند تجربه کنند.پزشک شما در مورد مدت زمانی که باید اقدامات غیرجراحی را قبل از در نظر گرفتن عمل جراحی امتحان کنید با شما صحبت خواهد کرد.

خطرات جراحی دیسک کمر چیست؟

خطرات جزئی در ارتباط با هر روش جراحی دیسک کمر وجود دارد.این موارد شامل خونریزی،عفونت و واکنش به بیهوشی و بی حسی است.

عوارض خاص جراحی فتق دیسک کمر

• آسیب عصبی
• عفونت
• پارگی کیسه ای که اعصاب را می پوشاند (پارگی دورال)
• هماتوم که باعث فشردگی عصب می شود
• فتق دیسک مجدد
• نیاز به جراحی مجدد

 

نویسنده مقاله:فیزیوتراپیست محمدرضا جان پور
شماره نظام پزشکی : ف ۴۹۳۹
فیزیوتراپی در مطب و‌ منزل (تهران،کرج)
تماس جهت مشاوره و درمان : ۰۹۱۲۲۶۵۵۶۴۸

کلمات کلیدی مرتبط :

فیزیوتراپی کمر – فیزیوتراپی کمردرد – فیزیوتراپی دیسک کمر – جراحی دیسک کمر – جراحی میکروسکوپی کمر – جراحی فتق دیسک کمر – فیزیوتراپی درد گردن – فیزیوتراپی دیسک کمر در منزل – فیزیوتراپی در منزل فتق دیسک کمر – فیزیوتراپی فتق دیسک کمری – فیزیوتراپی در منزل تهران – فیزیوتراپی در منزل شرق منزل – فیزیوتراپی در منزل غرب تهران – فیزیوتراپی در منزل جنوب تهران – فیزیوتراپی در منزل شمال تهران – فیزیوتراپی در منزل کرج – دکتر فیزیوتراپی کمر – متخصص فیزیوتراپی کمر – دکتر فیزیوتراپ – دکتر فیزیوتراپیست – جراحی میکروسکوپی دیسک کمر – جراحی میکروسکوپیک دیسک کمر